Joost Eerdmans compleet onderuit bij Nieuwsuur: ‘Dit is kiezersbedrog van de bovenste plank’

Het was pijnlijk kijken bij Nieuwsuur. Terwijl andere lijsttrekkers zich nog opmaken voor hun beurt kreeg Joost Eerdmans van JA21 dinsdagavond alvast een politiek pak rammel waar menig spindoctor nachtmerries van krijgt. Wat bedoeld was als een rustig, inhoudelijk gesprek over zijn partijplannen veranderde al snel in een ongemakkelijke kruisverhoor. Eentje die hem op sociale media het koosnaampje ‘Joost de Draaier’ opleverde.

De presentatie was vriendelijk, de toon zakelijk, maar de messen waren geslepen. Nieuwsuur had zijn huiswerk gedaan: het team van Jeroen Wollaars en Arjan Noorlander legde feilloos bloot dat de cijfers die JA21 bij het Centraal Planbureau had ingeleverd nauwelijks overeenkwamen met wat er in het verkiezingsprogramma staat. En dat is zacht gezegd niet handig in campagnetijd.

Neem het paradepaardje van Eerdmans: kernenergie. Zijn partij roept al maanden dat Nederland kerncentrales nodig heeft “meer dan ooit”, zoals hij het zelf formuleert, maar volgens de doorrekening van het CPB heeft JA21 er in de praktijk maar een paar honderd miljoen euro voor over. Dat is zoals een expert op X fijntjes opmerkte, “nog geen halve kernreactor en een parkeerplaats erbij.”

Trending

VVD wil dat je tot je graf blijft werken: Dilan Yeşilgöz wil AOW-leeftijd naar 70,5 jaar!

Ook de plannen rond de gaswinning in Groningen bleken bij nadere inspectie een stuk flexibeler dan het partijprogramma doet vermoeden. Waar Eerdmans in de debatten bezweert dat er pas geboord mag worden “als alle huizen veilig zijn”, blijkt zijn partij in de financiële doorrekening al vanaf 2030 gasopbrengsten te hebben ingeboekt. Dat is dus ruim voordat de provincie überhaupt uit de steigers is.

Toen Wollaars het verschil tussen belofte en begroting benoemde, begon Eerdmans zichtbaar te schuiven op zijn stoel. “Je bent natuurlijk aan het stoeien met het CPB,” zei hij uiteindelijk. Alsof dat de zaak minder ernstig maakte.

Maar het venijn zat in de staart: de AOW-leeftijd. In het verkiezingsprogramma zwijgt JA21 erover, maar aan het CPB werd doorgegeven dat die gewoon mee mag stijgen met de levensverwachting. Toen Wollaars hem daarop wees, klonk het ongemakkelijk: “Nee, niet letterlijk. Maar we zeggen ook niet dat de AOW-leeftijd 67 moet blijven.” De interviewer: “Dus het had nóg erger kunnen zijn?” Waarop Eerdmans wat lacherig antwoordde: “Haha, nou ja, we zijn gewoon eerlijk.”

Dat lachje hielp hem weinig. Online was het genadeloos. Kijkers noemden het gesprek “kiezersbedrog”, “een afgang” en “The Roast of Eerdmans”. Iemand schreef: “Hij heeft een programma laten doorrekenen, maar niet zijn programma.” Anderen prezen Nieuwsuur voor de journalistieke scherpte. “Eindelijk eens iemand die door de praatjes heen prikt,” klonk het.

Het contrast kon haast niet groter zijn: waar Eerdmans in talkshows als Vandaag Inside vaak gevat en zelfverzekerd oogt, stond hij bij Nieuwsuur te stuntelen alsof hij zijn eigen cijfers voor het eerst zag. Een kijker verwoordde het op X misschien wel het beste: “Eerdmans wilde 100.000 woningen bouwen, maar kan niet eens een geloofwaardig verhaal optrekken.”

En zo begon de reeks lijsttrekkersinterviews met een klapper alleen niet eentje waar JA21 op had gehoopt.